کود فسفاته

مزایای استفاده از کود سیاه فسفاته

• تحریک رشد ریشه
• افزایش استحکام ساقه
• بهبود تشکیل گل و تولید بذر
• رسیدن یکنواخت‌تر و زودتر محصول
• افزایش ظرفیت تثبیت نیتروژن در حبوبات
• بهبود کیفیت محصول
• افزایش مقاومت در برابر بیماری‌های گیاهی
• حمایت از رشد در کل چرخه زندگی

انواع کود فسفاته

اگرچه در طبیعت فسفات به‌صورت طبیعی وجود دارد، اما از آنجا که به شکل سنگ است، محتوا فسفر کمی دارد و به سختی جذب گیاه می‌شود. به همین دلیل امروزه کودهای دارای فسفر در قالب کود شیمیایی عرضه می‌گردند و نسبت فسفر در آنها تنظیم می‌شود. در ادامه با انواع کودهای شامل فسفر غنی آشنا خواهیم شد:

سوپر فسفات ساده (SSP)

سوپرفسفات ساده یا تک، اولین کود شیمیایی دارای فسفاتی بود که وارد صنعت کشاورزی شد. این کود حاوی درصد نسبتاً کمی از فسفر است و کمتر جذب گیاه می‌شود؛ به همین دلیل امروزه محبوبیت زیادی در بین کشاورزان ندارد. کود فسفاته 13 درصد که عمدتاً به‌صورت گرانول عرضه می‌شود، از شناخته شده‌ترین کودهای فسفات ساده است و مصرف آن در بین کشاورزان رایج می‌باشد.

سوپر فسفات دوبل (DSP)

سوپرفسفات دوبل یک کود فسفات با قدرت متوسط ​​است که دو برابر یک سوپرفسفات ساده، عنصر فسفر را در اختیار گیاه قرار می‌دهد و در عین حال ویژگی‌های مشابه را در ظاهر و عملکرد دارد. روش تولید کود DSP شبیه به روش تولید سوپرفسفات تریپل است، با این تفاوت که غلظت اسید فسفریک مورد استفاده در سنگ فسفات در آنها متفاوت می‌باشد.

سوپر فسفات تریپل (TSP)

سوپر فسفات تریپل به عنوان یک محصول پیشگام کوددهی با فسفر بالا در قرن بیستم پا به بازار نهاده‌های کشاورزی گذاشت. میزان عنصر P در این کود سه برابر کود سوپر فسفات ساده است و می‌تواند خاک را اسیدی کند. این کود برای خاک‌های قلیایی مناسب بوده و جزء کودهای آهسته رهش است و معمولاً در طول کوددهی پاییزی برای تأمین طولانی مدت مواد مغذی در طول فصل رشد استفاده می‌شود.

مونوآمونیوم فسفات (MAP)

سال‌هاست که کشاورزان برای افزایش عملکرد محصول به مونوآمونیوم فسفات، یک کود فسفاته غنی از مواد مغذی، تکیه کرده‌اند. دانه‌های گرانوله آن قابل حل شدن در آب هستند و اثر سریعی دارند. این کود به سرعت در خاک مرطوب حل می‌شود و به آمونیوم و فسفات که اجزای کلیدی برای رشد سالم گیاه هستند، تجزیه می‌گردد. اگرچه این کود در کشاورزی بسیار کارآمد است، اما می‌تواند مشکلات احتمالی مانند شوری خاک و تبخیر کود، به ویژه در شرایط خاک قلیایی را بوجود آورد.

دی‌آمونیوم فسفات (DAP)

دی‌آمونیوم فسفات رایج‌ترین کود دارای فسفر مورد استفاده در صنعت کشاورزی است. کیفیت فیزیکی این کود بسیار عالی است و محتوای بالایی از مواد مغذی را ارائه می‌دهد و به همین دلیل محبوبیت شده است. بسیاری از میوه‌ها، سبزیجات و غلات به دلیل ترکیب قدرتمند فسفر و نیتروژنی که DAP تأمین می‌کند، از آن بهره‌مند می‌شوند.

اگرچه DAP حلالیت بالاتری نسبت به مونوآمونیوم فسفات دارد، اما می‌تواند pH خاک را به صورت موضعی افزایش دهد. قلیایی شدن خاک منجر به بروز مشکل در جوانه‌زنی گیاه و دسترسی آن به مواد مغذی می‌شود. علاوه بر این، کود دی‌آمونیوم فسفات که به صورت سطحی استفاده می‌شود، بیشتر از همتای مونوآمونیوم خود، موجب از بین رفتن نیتروژن خاک خواهد شد.

مونو پتاسیم فسفات

مونو پتاسیم فسفات کشاورزی (کود MKP) یک کود ترکیبی فسفر و پتاسیم با غلظت بالا است که پتاسیم بدون کلر با کیفیت بالا و فسفر را تأمین می‌کند و برای خاک‌ها و محصولات مختلف مناسب است. این کود دارای محتوای غذایی بالا، سطح فسفر 52% و سطح پتاسیم 34% است. مونو پتاسیم فسفات مقدار نمک بسیار کمی دارد و یک کود برگی ایده‌آل است.

این کود به عنوان کود پایه برای محصولات زراعی و کود محلول پاشی در مراحل میانی و پایانی رشد محصولات کشاورزی استفاده می‌شود. همچنین به طور گسترده برای انواع غلات، محصولات اقتصادی، خربزه، میوه، سبزیجات و غیره (برنج، گندم، ذرت، نیشکر، سویا، پنبه، کتان، میوه، سبزیجات، تنباکو و غیره) به ویژه برای محصولات مقاوم در برابر کلر مانند تنباکو، مرکبات و چای مناسب است.

فسفیت پتاسیم

فسفیت پتاسیم یک ماده‌ قابل استفاده در خاک است که اخیراً به عنوان روشی برای بهبود قدرت و سلامت گیاهان مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقات و تجربیات میدانی نشان داده که پس از استفاده از کود فسفیت پتاسیم، سلامت گیاه و مقاومت آن در برابر انواع عوامل بیماری‌زای گیاهی بهبود یافته و همچنین تحمل گیاه در برابر بسیاری از عوامل تنش‌زای محیطی، از جمله تنش خشکی، افزایش پیدا کرده است.

جدول مقایسه خواص کود فسفاته

بهترین کود فسفاته برای گندم، ذرت و برنج کدام است؟

همان‌طور که می‌دانید انتخاب کود فسفاته مناسب بسته به نوع محصول، شرایط خاک و سیستم آبیاری می‌تواند تأثیر مستقیمی بر رشد گیاه و سودآوری نهایی داشته باشد. از آنجا که گندم، ذرت و برنج محصولات مهم کشاورزی هستند، بهترین کود فسفاته برای آنها را معرفی کرده‌ایم:

گندم

گندم به کودهایی نیاز دارد که فسفر را در مراحل ابتدایی رشد به‌سرعت در اختیار ریشه قرار دهند. دی‌آمونیوم فسفات (DAP) با دارا بودن حدود 46٪ فسفر (P₂O₅) و 18٪ نیتروژن، بهترین کود فسفاته برای گندم در کاشت اولیه است، چرا که علاوه بر تأمین فسفر، نیاز اولیه گیاه به نیتروژن را نیز تأمین می‌کند.

مزیت: افزایش جوانه‌زنی، استقرار سریع بوته‌ها، تقویت پنجه‌زنی
نکته: بهتر است در کاشت اولیه و به‌صورت نواری نزدیک به بذر مصرف شود تا جذب بهتر صورت گیرد.

ذرت

ذرت در ابتدای رشد برای تشکیل ریشه‌های قوی نیاز بالایی به فسفر دارد. اگر خاک شما کمی اسیدی یا خنثی باشد، مونوآمونیوم فسفات با فسفر محلول بالا (حدود 52٪ P₂O₅) و جذب سریع، انتخاب مناسبی هستند. در خاک‌های با pH بالا یا آهکی نیز می‌توان از سوپرفسفات تریپل (TSP) استفاده کرد که حاوی 44–46٪ فسفر است.

مزیت: افزایش مقاومت به کم‌آبی و گرما، بهبود رشد یکنواخت بوته‌ها
نکته: برای اثرگذاری بهتر، MAP در سیستم‌های آبیاری نیز قابل مصرف است.

برنج

برنج بیشتر در خاک‌های غرقابی یا مرطوب کشت می‌شود که گاهی با کمبود گوگرد نیز مواجه‌اند. در این شرایط، سوپرفسفات ساده با حدود 16–20٪ فسفر و 12٪ گوگرد گزینه مناسبی است. اگر هدف شما افزایش عملکرد و تأمین فسفر پرقدرت‌تر باشد، DAP نیز می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.

مزیت: بهبود رشد پنجه‌ها، تقویت فتوسنتز، افزایش تعداد خوشه‌ها
نکته: در شالیزارهایی با آب ایستاده، کود باید قبل از نشاء پخش و در خاک مخلوط شود.

قیمت کود فسفاته

عواملی مانند نوع کود، بسته‌بندی، کیفیت دانه‌، خلوص مایع، وزن، میزان pH، برند تولید کننده و غیره تأثیر مستقیمی بر قیمت کود فسفاته دارند. به عنوان مثال، قیمت کود فسفاته 13 درصد با قیمت کود سیاه فسفاته متفاوت است. به همین جهت برای کسب آگاهی بیشتر می‌توانید با کارشناسان سازمان تأمین نهاده ایران تماس بگیرید و از قیمت‌ها مطلع شوید.

خرید کود فسفاته

هنگام خرید کود فسفاته باید به نیاز خاک و گیاه خود و همچنین اعتبار فروشنده توجه کنید؛ چرا که گاهی مصرف بیش از حد فسفر منجر به مسموم شدن گیاه می‌شود. همچنین اگر عرضه کننده آنالیز دقیقی از کود ارائه ندهد، نمی‌توانید مدیریت دقیقی بر تغذیه زمین زراعی و محصولات خود داشته باشید. با خرید از سازمان تأمین نهاده ایران، علاوه بر دریافت آنالیز فنی و دقیق محصول، ضمانت اصالت آنالیز را نیز دریافت خواهید کرد. در نتیجه با اطمینان می‌توانید به تغذیه محصولات کشاورزی و زراعی خود بپردازید.