سیب زمینی یک محصول استراتژیک و پرکاربرد است که برای افزایش نرخ فروش و سود بالاتر از آن باید روی درشت شدن و افزایش تناژ این محصول تمرکز بیشتری داشت. بهترین کود برای سیب زمینی باید ضمن افزایش تناژ و درشت شدن آن به افزایش غذه زایی نیز کمک کند. در این مقاله به معرفی انواع کودهای شیمیایی و آلی جهت رهایی از سیب زمینی‌های کوچک و رسیدن به سود بیشتر از این محصول مهم اشاره خواهیم کرد.
بهترین کود برای افزایش تناژ و پر شدن غده در سیب زمینی
سیب‌زمینی یک محصول با نیاز غذایی بالا است و برای افزایش حداکثری عملکرد (تناژ) به مدیریت دقیق و استفاده از ترکیبات غذایی کلیدی مثل نیتروژن، فسفر و پتاسیم به‌ویژه در زمان‌های حساس رشد، نیاز دارد.
فرمول افزایش تناژ در سیب زمینی:
- تأمین کافی فسفر قبل از کاشت برای افزایش تعداد غده‌ها.
- مصرف سولفات روی قبل از گلدهی به صورت محلول‌پاشی.
- میزان کنترل شده‌ای از نیتروژن به صورت نیترات
- پتاسیم باید به اندازه کافی و به صورت تقسیطی در مرحله پر شدن غده تأمین شود تا نشاسته کافی تولید و منتقل شود.
- مصرف آبیاری یا خاکی کود هیومیک اسید در زمان درشت شدن غده‌ها
فسفر (P)
فسفر یکی از عناصر کلیدی برای توسعه‌ی اولیه ریشه و تشکیل استولون‌هاست. این عنصر با تحریک ریشه و بهبود انتقال انرژی در سلول‌های گیاه، رشد متعادل بخش‌های رویشی و ریشه‌ای را تضمین کرده و در نتیجه موجب افزایش تعداد غده و تسریع در بلوغ آن‌ها میشود.
خاک‌هایی که از نظر فسفر ضعیف‌اند، معمولاً با تأمین کافی این عنصر جهش چشمگیری در عملکرد کلی نشان می‌دهند. کود دی آمونیوم فسفات، کود مونو آمونیوم فسفات و کود 10 52 10 برای تامین عنصر فسفر مناسب است.
پتاسیم (K)
پتاسیم نقش کلیدی در پر شده غده، انتقال و ذخیره نشاسته، تنظیم آب و روزنه‌ها، بهبود استحکام غده‌ها و مقابله با ترکیدگی و کله سیاه دارد. در واقع، پتاسیم عنصر اصلی کیفیت غده و پایداری عملکرد در شرایط مختلف اقلیمی است.
بخشی از پتاسیم به صورت مصرف خاکی در پیش از کاشت مصرف میشود و بخشی دیگر به صورت آبیاری در مرحله پر شدن غده اضافه میشود تا کارایی این عنصر بیشتر شود. کود پتاس بالا مثل کود سولفات پتاسیم یا همان سولو پتاس با فرمول (51-0-0) گزینه مناسبی برای سیب زمینی است.
نیتروژن (N)
نیتروژن محرک قوی رشد رویشی گیاه است و مهمترین عنصر برای درشت شده غذه سیب زمینی است. با این حال، موفقیت در افزایش تناژ تنها در گرو مصرف مدیریت‌شده‌ی نیتروژن است.
نیاز گیاه به نیتروژن در طول رشد متغیر است و در مرحله پر شدن غده‌ها به بیشترین حد خود می‌رسد. در انتهای این مرحله جذب نیتروژن کاهش یافته و در نهایت متوقف میشود. بنابراین، تأمین تدریجی و هماهنگ با فازهای رشدی ضروری است.
در میان کودهای شیمیایی نیترات پتاسیم و سولفات آمونیوم و در بین کودهای آلی کود پلت مرغی و کود مرغی مایع توصیه میشود.
روی (Zn)
روی حیاتی‌ترین ریزمغذی در افزایش عملکرد سیب‌زمینی در خاک‌های ایران به شمار می‌رود. این عنصر در فرآیندهای رشد سلولی، تشکیل پروتئین‌ها و مقاومت گیاه در برابر تنش‌ها نقش اساسی دارد. زمان مصرف و شیوه‌ی کاربرد روی نسبت به مراحل رشدی گیاه، تعیین‌کننده‌ی کارایی آن است و می‌تواند تفاوت چشمگیری میان عملکرد متوسط و حداکثر تناژ ایجاد کند.
بهترین زمان برای محلول‌پاشی کود سولفات روی یک هفته قبل از گلدهی است. عمکرد روش محلول‌پاشی قبل از گلدهی، حداقل ۶ برابر بیشتر از مصرف خاکی سولفات روی بود.
نکته مهم: محلول‌پاشی سولفات روی یک هفته بعد از گلدهی کمترین عملکرد غده را موجب شده و تفاوت معنی‌داری با عدم مصرف روی نداشت.
مواد آلی و محرک‌های رشد
مواد آلی به‌مثابه زیربنای حاصلخیزی خاک عمل می‌کنند. آن‌ها با بهبود ساختار فیزیکی، افزایش ظرفیت نگهداری آب، افزایش جذب عناصر غذایی، محیطی مناسب و زنده برای رشد ریشه‌ها فراهم می‌سازند. ترکیب مناسب مواد آلی با کودهای شیمیایی و استفاده هوشمندانه از محرک‌هایی مانند اسید هیومیک، جذب عناصر غذایی را بالا برده و راندمان کل سیستم تغذیه را به شکل محسوسی افزایش می‌دهد.
بهترین کود مایع برای سیب زمینی
بهترین کود مایع برای سیب زمینی کود کمپلکس مایع super om است. این محصول با 20 عنصر مغذی شامل عناصر NPK، انواع ریز مغذی مثل (آهن، روی، مس، منگنز، منیزیم، بور و مولیبدن)، هیومیک اسید و فولویک اسید، آلجنیک اسید، جلبک دریایی و انواع عصار‌های گیاهی و آلی تاثیر به سزایی در افزایش غذه‌زایی، تناژ، مزه و رنگ سیب زمینی دارد.
کود گوگرد مایع برای سیب زمینی
اهمیت کود گوگرد مایع در تولید سیب‌زمینی از چند جنبه‌ی کلیدی قابل بررسی است. این اهمیت نه‌تنها به دلیل نقشی است که گوگرد در فیزیولوژی گیاه دارد، بلکه به خاطر تأثیر مستقیم آن بر عملکرد، کیفیت غده، مقاومت گیاه و کارایی سایر کودها نیز بسیار قابل توجه است. از جلمه مزایا گوگرد مایع برای سیب زمینی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوگرد نقش مهمی در افزایش مقاومت سیب‌زمینی به بیماری‌هایی مانند لکه‌عادی (Common Scab) و سفیدک پودری دارد.
- افزایش عملکرد غده‌های بازارپسند
- افزایش ماده خشک و وزن مخصوص (برای صنایع فرآوری مثل چیپس)
- افزایش میزان نشاسته و قندهای مفید
- بهبود طعم، رنگ و کیفیت پوست سیب‌زمینی
- افزایش دسترسی به ریز مغذی‌هایی چون آهن، روی، مس و منگنز
- گوگرد نقش مهمی در افزایش مقاومت سیب‌زمینی به بیماری‌هایی مانند لکه‌عادی (Common Scab) و سفیدک پودری دارد.