کود گوگرد مایع یکی از عناصر حیاتی برای رشد و پایداری یونجه است. این عنصر نقش مستقیم در سبزی و شادابی گیاه، استحکام ساقه‌ها، سلامت ریشه‌ها و افزایش ارزش غذایی علوفه دارد. در بسیاری از مزارع، کمبود گوگرد باعث کاهش عملکرد و کیفیت یونجه میشود و افزودن آن می‌تواند این کمبود را جبران کند.
بدون گوگرد کافی، یونجه نمی‌تواند پروتئین‌ها را به طور موثر سنتز کند. علاوه بر این، گوگرد برای تشکیل کلروفیل و فرآیندهای آنزیمی ضروری است که به معنای این است که کمبود آن فتوسنتز و رشد کلی گیاه را مختل میکند.
چرا باید یونجه را با گوگرد مایع تغذیه کرد؟
تأمین گوگرد کافی برای یونجه می‌تواند تأثیرات چشمگیری بر عملکرد، کیفیت و سلامت گیاه داشته باشد. این موضوع به‌ویژه در مزارعی اهمیت دارد که به دلیل تغییر شرایط محیطی (مانند کاهش رسوب اتمسفری گوگرد) یا برداشت‌های مکرر، دچار کمبود این عنصر شده‌اند. مهم‌ترین مزایای ثبت‌شده از کوددهی گوگرد عبارتند از:
۱. افزایش عملکرد علوفه
تحقیقات و آزمایش‌های مزرعه‌ای متعدد نشان می‌دهد که افزودن کود گوگرد به زمین‌های تشنه به این عنصر، عملکرد یونجه را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- در صورت افزودن گوگرد مایع افزایش عملکرد در محدوده ۱۵ تا ۲۵ درصد طبیعی است.
- در موارد کمبود شدید، عملکرد گیاه پس از افزودن گوگرد حتی دو تا سه برابر شده است.
به‌عنوان نمونه، پژوهش‌های دانشگاه مینه‌سوتا نشان داد که تنها ۴٫۵ کیلوگرم گوگرد در هر جریب توانست عملکرد یونجه را در دو چین حدود ۴۸۰ کیلوگرم ماده خشک افزایش دهد.
۲. بهبود کیفیت علوفه (پروتئین و ارزش تغذیه‌ای)
گوگرد جزء اصلی در ساخت اسیدهای آمینه حاوی گوگرد است و نقش مستقیم در سنتز پروتئین دارد.
- یونجه‌ای که با کمبود گوگرد مواجه باشد، معمولاً میزان پروتئین خام کمتری دارد و در آن ترکیبات نیتروژنی غیرپروتئینی تجمع پیدا میکند.
- اصلاح کمبود گوگرد باعث افزایش معنی‌دار پروتئین میشود.
۳. بهبود رشد مجدد و دوام مزرعه
- افزودن گوگرد مایع پس از هر چین، سریع‌تر و با تراکم بالاتر رشد میکند.
- کمبود گوگرد موجب رشد مجدد ضعیف میشود.
- با مصرف گوگرد، تراکم بوته‌ها بیشتر و عمر اقتصادی مزرعه افزایش می‌یابد.
۴. ارتقای سلامت کلی گیاه
تأمین گوگرد کافی به گیاه کمک میکند:
- رنگ سبز تیره و یکنواخت حفظ شود (نشانه سلامت کلروفیل).
- ساقه‌ها محکم‌تر و مقاوم‌تر باشند.
- گیاه در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی یا فشار بیماری‌ها بهتر مقاومت کند.
نکته مهم: این مزایا تنها زمانی به‌طور کامل محقق میشود که یونجه واقعاً دچار کمبود گوگرد باشد. در خاک‌هایی که منابع طبیعی یا ورودی‌های دیگری از گوگرد (مانند آبیاری با آب غنی از سولفات یا مصرف مداوم کود دامی) است احتمال خیلی زیاد پاسخ ملموسی به محلول پاشی با گوگرد مایع مشاهده نشود.
روش‌های استفاده از گوگرد مایع در یونجه
کاربرد گوگرد مایع می‌تواند به دو شکل اصلی انجام شود: پاشش برگی و کاربرد خاکی.
در روش پاشش برگی:
گوگرد مایع به طور مستقیم روی برگ‌های یونجه اسپری میشود. این شیوه باعث میشود که گیاه بتواند سریع‌تر مقداری گوگرد جذب کند و در شرایطی که کمبود گوگرد به‌صورت فوری باید برطرف شود، به‌عنوان یک راه‌حل مقطعی یا مکمل مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، تغذیه برگی در مورد درشت‌مغذی‌هایی مانند گوگرد محدودیت دارد، زیرا سطح جذب از طریق برگ‌ها محدود بوده و نمی‌تواند تمام نیاز گیاه را تأمین کند.
به همین دلیل، تأثیر آن بر افزایش عملکرد در مقایسه با کاربرد خاکی چندان قوی نیست. برای جلوگیری از سوختگی برگ‌ها، توصیه میشود از نرخ‌های پایین (حدود ۲ تا ۲٫۵ کیلوگرم گوگرد در هر جریب در هر نوبت) استفاده شود و اسپری در شرایط خنک و مرطوب انجام گیرد. به طور کلی، پاشش برگی می‌تواند به سبزینگی موقت و رفع کمبود جزئی کمک کند، اما جایگزین کوددهی خاکی نخواهد بود.
روش کاربرد خاکی:
در این حالت، محلول گوگرد مایع به صورت پخش سطحی روی خاک یا به صورت نواری مصرف میشود. در مزارع یونجه، این کار معمولاً پس از برداشت یا در اوایل بهار، پیش از رشد مجدد گیاه صورت می‌گیرد. هماهنگ کردن زمان مصرف با نیاز گیاه بسیار مهم است، زیرا یونجه در اوایل بهار و پیش از برداشت نخست بیشترین مصرف گوگرد را دارد. بنابراین، کوددهی در زمان سبز شدن می‌تواند تأثیر زیادی در افزایش عملکرد اولین برداشت داشته باشد.
انتخاب بین پاشش برگی و کاربرد خاکی به شرایط مزرعه بستگی دارد. برای اغلب تولیدکنندگان یونجه، کاربرد خاکی به دلیل مقادیر بالای گوگرد مورد نیاز، روش اصلی و توصیه‌شده است. در مقابل، پاشش برگی بیشتر در مواقعی کاربرد دارد که آزمایش‌های بافت گیاه در میانه فصل کمبود جزئی گوگرد را نشان دهند و کشاورز بخواهد سریعاً آن را برطرف کند، بدون آن‌که منتظر زمان کوددهی خاکی بماند.