اگر تا به حال شاهد رشد کم، برگ‌های زرد و حتی لکه‌های سفید و پودری روی سطح برگ‌ها و بوته‌های خیار شده‌اید حتماً می‌دانید که چالش‌های پرورش این گیاه ظریف تا چه اندازه می‌تواند کشاورزان و باغداران را نگران کند. بیماری‌های قارچی مانند سفیدک پودری، کمبود برخی عناصر غذایی، و حتی ضعف در مقاومت گیاه در برابر آفات، از مهم‌ترین مشکلاتی هستند که کیفیت و عملکرد خیار را تهدید می‌کنند.
در چنین شرایطی بسیاری از کشاورزان به سراغ سموم یا کودهای شیمیایی می‌روند، اما همیشه راه‌حل‌های مؤثرتر، اقتصادی‌تر و سازگارتر با طبیعت وجود دارد. یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال کارآمدترین مواد مورد استفاده در کشاورزی، گوگرد است. در ادامه این مقاله به مزایای گوگرد برای خیار و همچنین نحوه مصرف صحیح آن می‌پردازیم.
مزایا گوگرد پودری برای خیار
استفاده از گوگرد پودری در کشت خیار، مزایای متعددی را به همراه دارد که می‌توان آن‌ها را در سه بخش اصلی خلاصه کرد:
- افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها
- بهبود عملکرد و کیفیت محصول
- نقش‌های تغذیه‌ای و حفاظتی.
۱. افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها (به‌ویژه سفیدک پودری)
- گوگرد میکرونیزه از مؤثرترین مواد برای کنترل سفیدک پودری در خیار است و می‌تواند میزان لکه‌های سفید را به شکل قابل‌توجه‌ای کاهش دهد.
- جذب گوگرد، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مانند سوپراکسید دیسموتاز (SOD) و کاتالاز (CAT) را افزایش می‌دهد. این آنزیم‌ها با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد، برگ‌ها را در برابر تنش و بیماری مقاوم‌تر می‌سازند.
۲. بهبود رشد، عملکرد و کیفیت میوه
- استفاده درست از کود گوگرد، عملکرد میوه خیار را تا 10 درصد بیشتر از حالت معمول افزایش می‌دهد.
- گوگرد با کمک به تولید کلروفیل و بهبود فرآیند فتوسنتز، رشد سبزینه و تولید ماده خشک را افزایش می‌دهد.
- مصرف گوگرد باعث افزایش کیفیت طعم و ارزش تغذیه‌ای خیار می‌شود.
۳. نقش‌های تغذیه‌ای، حفاظتی و خاکی
- گوگرد چهارمین عنصر پرنیاز گیاه (بعد از NPK) است و برای ساخت اسیدهای آمینه مثل سیستئین و متیونین و پروتئین‌ها حیاتی ا.
- گوگرد پودری نه تنها یک قارچ‌کش طبیعی است بلکه خاصیت کنه‌کشی و حشره‌کشی هم دارد و در کنترل شته‌ها و تریپس مؤثر است.
- گوگرد فعالیت آنزیم‌هایی مانند ساکاراز را در خاک تقویت می‌کند و به رشد بهتر گیاه کمک می‌کند. همچنین با کاهش pH خاک‌های قلیایی، شرایط جذب عناصر غذایی را برای ریشه خیار بهبود می‌بخشد.
بیشتر بخوانید: بهترین کودها برای خیار سبز
نحوه مصرف گوگرد پودری برای خیار
سال‌هاست که روش رایج برای مقابله با سفیدک پودری در خیار، پاشیدن محلول یا گرد گوگرد روی برگ‌ها بوده است. اما تحقیقات جدید نشان داده‌اند که این روش لزوماً بهترین گزینه نیست. برعکس، افزودن پودر گوگرد به خاک می‌تواند رویکردی انقلابی باشد که ایمنی گیاه را از ریشه فعال کرده و سیستم دفاعی طبیعی آن را تقویت می‌کند. این روش نه‌تنها مؤثرتر از محلول‌پاشی مستقیم است، بلکه بسیاری از خطرات و محدودیت‌های قدیمی را نیز برطرف می‌کند.
مزایای کلیدی این رویکرد
- حذف کامل خطر سوختگی برگ‌ها: چون تماس مستقیمی گوگرد با شاخ و برگ ندارد، احتمال بروز سوختگی ناشی از سموم کاملاً از بین می‌رود.
- افزایش فتوسنتز و عملکرد محصول: گیاهانی که از درون مقاوم‌تر هستند، فرآیند فتوسنتز بهتری دارند. نتیجه این فرآیند، رشد قوی‌تر و تولید میوه‌های بیشتر و باکیفیت‌تر است.
- بهبود ارزش غذایی میوه: آزمایش‌ها نشان داده‌اند که این روش باعث افزایش میزان پروتئین محلول در میوه خیار می‌شود و ارزش تغذیه‌ای آن را بالاتر می‌برد.
نکته: در مطالعات مربوط به این روش، کاهش سطح ویتامین C در میوه خیار مشاهده شد. به نظر می‌رسد گیاه در این شرایط انرژی بیشتری را صرف تولید پروتئین و تقویت سازوکارهای دفاعی می‌کند. هرچند این یک بده‌بستان غذایی است، اما با توجه به افزایش سلامت کلی گیاه و مقاومت آن، این تغییر کاملاً به نفع کشاورز و محصول نهایی ارزیابی می‌شود.
منبع:https://www.mdpi.com/2073-4395/14/8/1799