خرید کودهای شیمیایی برای درخت مستلزم آشنایی کامل با نیازها، اهداف، نوع محصول و نوع خاک است. هدف از انتخاب انواع کود شیمیایی برای درخت رسیدن به باردهی، تناژ، شکل، رنگ، مزه، رشد ریشه، رشد رویشی، رشد زایشی، سبزینگی، تقویت، سلامت تنه درخت و موارد بسیار دیگری است.
کودهای شیمیایی یا عنصری قالب از نیروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) هستند یا ترکیبی از هر سه عنصر. علاوه بر این عناصری مثل کلسیم، منیزیم، منگنز، روی، آهن، مس و بور در تشکلیل این کودها نقش اساسی دارند.
کودهای شیمیایی مناسب انواع درخت میوه و زینتی را میتوان به 5 دسته اصلی تقیسم کرد:
کودهای NPK، کودهای سولفاته، کودهای فسفاته، کودهای نیتراته، کودهای کلات که هر کدام بسته به نظر کارشناس مربوطه تاثیرات به خصوصی در رشد رویشی، زایشی، ریشه و ویژگی هایی مثل طعم و شکل دارد.
در این مقاله ضمن توصیههای کلی جهت مصرف انواع عناصر غذایی برای درخت، بهترین برند کود شیمیایی و بهترین برند کود ایرانی در میان کودها انتخاب شده پرداختیم.
بهترین کود برای افزایش قطر تنه درخت
تغذیهی مناسب درخت برای افزایش قطر تنه، فرایندی است که نیازمند هماهنگی دقیق میان عناصر غذایی (نیتروژن، پتاسیم و کلسیم) و انواع کود تقویتی است. نیتروژن (N) عنصر اصلی در تحریک رشد و تقسیم سلولی کامبیوم (نوار نازکی از سلولهای فعال بین چوب و پوست درخت) به شمار میرود و نقش شتابدهندهی رشد یا کود رشد سریع درخت را دارد. کلسیم (Ca) در آغاز فعالیت کامبیوم و شروع فرآیند تقسیم سلولی مؤثر است و به فعالسازی رشد بافت چوبی کمک میکند.
با این حال، رشد سریع بدون تعادل تغذیهای میتواند منجر به تولید چوبی با دیوارههای سلولی نازکتر و چگالی کمتر شود که استحکام مکانیکی پایینتری دارد. برای جلوگیری از این مسئله، حضور پتاسیم (K) برای تنظیم انتقال مواد و گسترش سلولی، و بور (B) برای حفظ یکپارچگی دیوارههای سلولی و سلامت بافتهای آوندی ضروری است.
بهترین کود شیمیایی برای درختان میوه هستهدار
بهترین کود شیمیایی برای درختان میوه هستهدار، ترکیبی از منابع غذایی است که بر اساس آزمون خاک و برگ و نیاز فیزیولوژیکی درخت تعیین میشود. با این حال، توصیههای مشخصی برای مقابله با کمبودهای رایج و روشهای بهینه مصرف وجود دارد.
- نیتروژن برای رشد رویشی، تشکیل میوه، و جلوگیری از ریزش گل ضروری است.مصرف نیتروژن باید متعادل باشد؛ نیتروژن زیاد میتواند منجر به رشد بیش از حد رویشی، کاهش کیفیت رنگ و قابلیت انبارمانی میوه، و کاهش مقاومت درخت به سرمای زمستانه شود.
- پتاسیم نقش حیاتی در کیفیت و اندازه میوه، خاصیت انبارداری، و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشهایی مانند سرمازدگی، گرمازدگی و کم آبی دارد.
- فسفر بهترین عنصر برای ریشهزایی نهال در زمان رشد است. این عنصر با تقویت رشد ریشه موجب افزایش جذب آب و مواد غذایی بیشتر میشود. کود 10 52 10 یکی از بهترین کودها جهت ریشه زایی درخت است.
هر سه عنصر NPK ذکر شده پایه و اساس انواع درختان میوهدار مثل زردآلو، گیلاس، هلو و غیره هستند.
پتاسیم: از ریشههای محکم تا میوههای پربار
پتاسیم یک درشت مغذی حیاتی است که در انتقال آب، مواد مغذی و کربوهیدراتها در سراسر بافتهای گیاهی نقش دارد. این عنصر آنزیمهای متعددی را فعال میکند و بر تولید پروتئینها، نشاسته و ATP تأثیر میگذارد و میتواند نرخ فتوسنتز را تنظیم کند. پتاسیم همچنین نقش محوری در تنظیم باز و بسته شدن روزنهها (منافذ کوچک روی برگها که تبادل بخار آب، اکسیژن و دیاکسید کربن را کنترل میکنند) ایفا میکند.
این عملکرد به طور قابل توجهی به بهبود مقاومت در برابر انواع تنشهای محیطی (مثل کم آبی، سرما و گرما)، تبدیل گل به میوه، درشت شدن میوه و کاهش پژمردگی کمک میکند. به طور کلی، پتاسیم قدرت گیاه را افزایش میدهد، سلامت عمومی را تقویت میکند و مقاومت در برابر بیماریها را بهبود میبخشد. معمولا کمبود پتاسیم معمولاً رشد گیاه را کند میکند.
فسفر: محرک رشد و شکوفایی درختان
فسفر نقشی کلیدی در تقسیم سلولی و رشد فعال ریشهها و جوانههای جدید ایفا میکند، که آن را برای نهالها و گیاهان جوان مهم میکند. این عنصر کارایی مصرف آب گیاه را افزایش میدهد، جذب و اثربخشی سایر مواد مغذی (از جمله نیتروژن) را بهبود میبخشد، به مقاومت در برابر بیماریها کمک میکند و به درختان کمک میکند تا در برابر استرسهای محیطی مانند دمای سرد و کمبود رطوبت مقاومت کنند. فسفر همچنین بلوغ گیاه را تسریع میکند و برای توسعه ریشه و تشکیل گل ضروری است.
کمبود فسفر منجر به کندی رشد کلی، ریشههای ضعیف و رشد نامنظم گیاه میشود. شاخ و برگ ممکن است به رنگ سبز مایل به خاکستری کدر ظاهر شود و اغلب رنگدانه قرمز در پایه برگها قابل مشاهده است. برگهای بنفش و رشد ضعیف ریشه نیز از نشانههای مشخص هستند.
کودهای حاوی فسفر:
- کود NPK 10-52-10
- کود دی آمونیوم فسفات
- کود مونو آمونیوم فسفات
- کود سوپر فسفر ساده
- کود سوپر فسفات تریپل
نیتروژن: شاهکلید سرسبزی و رشد انفجاری درختان
نیتروژن برای حیات درخت ضروری است و به عنوان ستون فقرات برای سنتز اسیدهای آمینه، پروتئینها و اسیدهای نوکلئیک عمل میکند. این ترکیبات آلی بلوکهای سازنده ساختارهای سلولی و فرآیندهای متابولیک هستند که مستقیماً از رشد رویشی قوی، تولید برگ و رنگ سبز پرپشت شاخ و برگ حمایت میکنند.
کمبود نیتروژن با علائم قابل مشاهدهای مانند برگهای سبز کمرنگ یا زرد (کلروتیک)، شاخ و برگهای غیرطبیعی کوچک و رشد کند شاخههای جدید بروز میکند. برعکس، افزایش نیتروژن میتواند منجر به تاج پوشش بیش از حد متراکم شود که مانع نفوذ نور خورشید و تغییر رطوبت هوا در داخل درخت میشود و در نتیجه حساسیت به بیماریها را افزایش میدهد.
کودهای حاوی نیتروژن:
- اوره فسفات (0-44-18)
- نیترات آمونیوم
- سولفات آمونیوم
- کود 14-14-28
ریز مغذیها (Micronutrient)
ریزمغذیها، حتی در مقادیر کم، برای درختان ضروریاند زیرا موجب سرسبزی و رشد، ریشههای قوی و جذب مواد غذای، مقاومت در برابر استرس، باردهی و کیفیت میوه میشوند.
آهن (Fe): برای تولید کلروفیل ضروری است؛ کمبود آن اغلب باعث زرد شدن برگها با رگبرگهای سبز میشود.
بور (B): جذب مواد مغذی را تنظیم میکند و از توسعه بذر و میوه حمایت میکند.
مس (Cu): متابولیسم ریشه را تقویت میکند و به تولید مثل کمک میکند.
روی (Zn): به تبدیل کربوهیدراتها به قندها کمک میکند و آنزیمهای رشد را پشتیبانی میکند.
نکته پایانی
قبلا خرید کود مورد نظر آزمایش خاک مهمترین کاریست که باید انجام شود. با این آزمایش میزان ph و مواد مغذی خاک کاملا مشخص میشود و طبق آن میتوانید کود مورد نیز زمین و درخت خود را تهیه کنید.