کود سه بیست برای درختان؛ مناسب درختان میوه و زینتی

کود 20 20 20 یک فرمولاسیون متعادل و پرکاربرد در دسته کودهای شیمیایی است که به طور خاص برای بهبود رشد و سلامت درختان و سایر گیاهان تولید شده است. اصطلاح "20-20-20" به ترکیب برابر سه درشت‌مغذی ضروری آن اشاره دارد: نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K)، که هر یک 20% از فرمول را تشکیل می‌دهند. این کود در شکل پودری به رنگ صورت یا آبی تولید میشود برای رشد برگ‌های پرپشت، رشد قوی ریشه، میوه‌دهی پربار، تنه ضخیم، افزایش طراوت و سرزندگی درختان جوان میوه و زینتی مورد استفاده قرار میگیرد.

ترکیبات کود سه بیست و تأثیر هر عنصر بر درختان

کود ۲۰-۲۰-۲۰ معروف به کود سه بیست یا  (Triple-20) یک ترکیب متعادل، قوی و محلول در آب است که برای تأمین مواد غذایی مورد نیاز درختان میوه و زینتی در مراحل مختلف رشد کاربرد دارد . اما این ترکیب قدرتمند این کود NPK، بسیار ظریف‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. درک ماهیت واقعی آن به عنوان یک کود تخصصی و پرقدرت کلید استفاده ماهرانه از آن است.

۱. نیتروژن (Nitrogen - N)

نقش اصلی نیتروژن تحریک رشد رویشی، توسعه برگ و شاخه‌ها طراوت درختان  است .

• تحریک رشد شاخ و برگ: نیتروژن باعث رشد برگ‌های بزرگتر و شاخه‌های قوی‌تر می‌شود، به ویژه در بهار و اوایل تابستان.
• تشکیل کلروفیل و پروتئین: نیتروژن برای تشکیل پروتئین‌ها و کلروفیل که برای فتوسنتز ضروری است حیاتی است.
• علائم کمبود: کمبود نیتروژن منجر به برگ‌های کوچک، کم‌رنگ یا زرد و توقف رشد شاخه‌های جدید می‌شود.

۲. فسفر (Phosphorus - P)

فسفر به طور عمده انرژی و ساختار را در گیاه تأمین می‌کند؛ سیستم‌های ریشه را تقویت کرده و برای موفقیت در مراحل تولید مثل ضروری است .

• توسعه ریشه: فسفر برای رشد ریشه‌های قوی و ایجاد سیستم ریشه‌ای نیرومند ضروری است.
• گلدهی و تشکیل میوه: این عنصر تولید گل و میوه را تقویت می‌کند.
• انتقال انرژی: فسفر برای انتقال انرژی (ATP) و سنتز DNA/RNA حیاتی است.
• علائم کمبود: کمبود فسفر ممکن است منجر به استقرار ضعیف ریشه، کاهش تشکیل گل/میوه و تأخیر در بلوغ شود.

۳. پتاسیم (Potassium - K)

پتاسیم (پتاس) وظیفه تنظیم تعادل آب و بهبود مقاومت کلی گیاه را بر عهده دارد.

• بهبود کیفیت میوه: پتاسیم کیفیت میوه و استفاده بهینه از آب را افزایش می‌دهد.
• مقاومت در برابر تنش: پتاسیم تحمل درخت در برابر تنش‌هایی مانند سرما، خشکسالی و بیماری‌ها را تقویت می‌کند.
• تنظیم آب: این عنصر تعادل آب و تحمل به استرس را تنظیم می‌کند.
• علائم کمبود: کمبود پتاسیم با سوختگی یا نکروز حاشیه‌ای برگ‌ها (scorch) و کاهش کلی سرزندگی همراه است.

نکته: استفاده از این کود برای درختان مسن حتما با نظر مستقیم گیاه پزشک انجام شود زیرا امکان تجمع بیش از حد فسفر و پتاسیم وجود دارد.

کود 20 20 20 برند بیوبی یک کود کامل با درصد مساوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم است که سرشار از ریز مغذی‌هایی مانند روی، آهن، مس، مولیبدن، منگنز، بور است. کود سه بیست برند لایف هم مانند بیوبی است اما با ریز مغذی‌های کمتر. نمونه‌ای از تغییراتی کود سه بیست روی درختان میگذارد.

بیشتر بخوانید:بهترین کود برای رشد سریع نهال

مزایا کود 20 20 20 برای درختان میوه‌:

• گلدهی و میوه‌دهی قوی: فسفر برای توسعه ریشه و تشکیل گل، میوه و بذر حیاتی است. این امر به ویژه برای درختان میوه یا درختان تازه کاشته شده که سیستم ریشه‌ای خود را مستقر می‌کنند، مفید است.
• افزایش مقاومت در برابر استرس: پتاسیم مقاومت کلی گیاه را افزایش می‌دهد و به تحمل بهتر در برابر شرایط نامساعد مانند سرما، خشکسالی و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها و آفات کمک می‌کند. این امر برای درختان میوه که ممکن است با استرس‌های محیطی مواجه شوند، اهمیت دارد.
• مقاومت در برابر بیماری و آفات: کود 20-20-20 نه تنها رشد را ترویج می‌دهد، بلکه ایمنی درخت را در برابر بیماری‌ها و آفات افزایش می‌دهد. درختان سالم معمولاً در برابر آفات مقاوم‌تر هستند، زیرا دارای ساختارهای سلولی قوی‌تر و پروفایل‌های مغذی بهتری هستند که از ارگانیسم‌های مضر جلوگیری می‌کنند.

نمونه‌ای از درختانی که کود سه 20 برای آنها مفید است:

• درخت هلو
• درخت شلیل
• درخت زردآلو
• درخت گیلاس
• درخت آلو
• درخت سیب
• درخت گدابی
• درخت به
• درخت زرد آلو
• درخت انار
• درخت گردو
• درخت بادام
• درخت فندق
• درخت پسته (البته پسته نیازهای کودی خاص خود را دارد، اما 20-20-20 می‌تواند در مراحل اولیه مفید باشد)
• درخت انجیر
• درخت انگور (به‌ویژه در مراحل اولیه رشد)
• درخت خرمالو
• درخت کیوی
• درخت زیتون

نکته: برای درختان مرکبات مانند لیمو، پرتغال، نارنگی کودهای خاصی با نسبت NPK مانند 3-3-6 (همراه با کلسیم، گوگرد، روی و آهن) توصیه می‌شود.

بیشتر بخوانید:بهترین کود برای درختان میوه

مزایا کود 20 20 20 برای درختان زینتی:

• افزایش رشد برگ و شاخه: نیتروژن به طور خاص از رشد قوی برگ و ساقه حمایت می‌کند که برای درختان جوان و در دوره‌های رشد فعال ضروری است.
• سرزندگی کلی: برای درختان زینتی که به رشد متعادل نیاز دارند، کود 20-20-20 می‌تواند به حفظ شادابی و سلامت کلی آن‌ها کمک کند.
• توسعه ریشه: فسفر به توسعه ریشه در درختان زینتی نیز کمک می‌کند که برای استقرار اولیه و پایداری بلندمدت آن‌ها حیاتی است.

با این حال، لازم به ذکر است که در حالی که 20-20-20 به عنوان یک کود "همه‌منظوره" ترویج می‌شود، کارشناسان باغبانی اغلب نسبت‌های NPK متفاوتی را برای درختان توصیه می‌کنند که معمولاً درصد نیتروژن بالاتری دارند (مانند 2-1-1، 3-1-1 یا 3-1-2). این به این دلیل است که نیتروژن اغلب محدودکننده‌ترین ماده مغذی برای رشد درختان است. بنابراین، در صورت عدم نیاز به فسفر و پتاسیم، استفاده از کود تنها نیتروژن توصیه می‌شود تا از عدم تعادل مواد مغذی جلوگیری شود.

 نمونه‌ای از درختان زینتی که کود سه 20 برای آنها مفید است:

• افرا
• چنار
• درختان بید
• درخت نارون
• درخت کاج
• سرو نقره‌ای
• صنوبر
• شمشاد
• درخت ارغوان

راهنمای زمانبندی استفاده از 20-20-20:

بهار زودرس تا اواسط پاییز: زمان بهینه برای کوددهی درختان معمولاً در اوایل بهار (قبل از شروع رشد جدید) و اواسط تا اواخر پاییز (پس از ریزش برگ‌ها) است. کوددهی پاییزی به درختان امکان می‌دهد مواد مغذی را جذب و ذخیره کنند و ذخایری برای رشد قوی در بهار فراهم کنند.

اجتناب از تابستان: بسیار مهم است که در تابستان کوددهی نشود، زیرا این کار می‌تواند رشد ضعیف و آسیب‌پذیری بیشتر درختان در برابر بیماری‌ها و آفات را تحریک کند.

درختان تازه کاشته شده: به طور کلی، درختان تازه کاشته شده در اولین فصل رشد خود به کود نیاز ندارند. نیاز اصلی آن‌ها، استقرار سیستم ریشه‌ای است. اگر کوددهی ضروری تشخیص داده شود، باید به صورت ملایم و با کودهای محلول در آب که برای نشاکاری فرموله شده‌اند، انجام شود.

درختان جوان و سریع‌الرشد: ممکن است از کوددهی سالانه برای ترویج استقرار سریع و توسعه قوی بهره‌مند شوند.

درختان بالغ و مستقر: اغلب به کوددهی کمتری نیاز دارند، معمولاً هر دو تا چهار سال یک بار، یا گاهی اوقات اگر سالم به نظر می‌رسند، اصلاً نیازی به کوددهی ندارند.

نتیجه‌گیری

موفقیت در استفاده از کود سه بیست به دانش نسبت به نیاز فعلی گیاه بستگی دارد: درک اینکه چه زمانی برای اصلاح یک کمبود، حمایت از یک درخت جوان، یا تغذیه گیاهان در خاک فقیر بهترین گزینه است و چه زمانی باید کنار گذاشته شود. با شناخت نیازهای واقعی درختان و تکیه بر داده‌های آزمایش خاک، می‌توانید از این ابزار به طور مؤثر و مسئولانه استفاده کنید.