شاید دیده باشید که بعضی از درختان زردآلو میوه‌هایی زیباتر از خورشید پرورش میدهند، انگار خوشه‌ای از چندین خورشید کنار هم قرار دارند. اما نتیجه این درختان پر ثمر به عواملی مثل خوراک برای درختان که کود نام دارند بستگی دارد.
کوددهی یکی از مهم‌ترین روش‌های زراعی برای افزایش عملکرد درختان میوه، به‌ویژه زردآلو است. تحقیقات نشان داده‌اند که نوع و زمان مصرف کود می‌تواند تأثیر مستقیمی بر میزان بستن میوه، کیفیت محصول، رشد رویشی، درشت شدن و همچنین باردهی نهایی داشته باشد.
کودهای نیتروژن‌دار، فسفر‌دار، پتاسیم‌دار، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، آهن (Fe)، روی (Zn) و بور (B)، کودهای آلی و زیستی همگی میتوانند مؤثر باشند، اما انتخاب صحیح آن‌ها باید بر اساس عواملی مانند سن درخت، نوع خاک و شرایط اقلیمی منطقه انجام شود.
انتخاب کود مناسب باعث می‌شود درخت قوی‌تر شود، بار بیشتری بدهد و کمتر به بیماری دچار شود. در این مقاله می‌خواهیم بهترین کود برای درخت زردآلو را معرفی کنیم و روش تقویت درخت زردآلو و خاک را با شما در میان بگذاریم. اگر دنبال راهی برای بهتر کردن باغ زردآلوی خود هستید، این مطلب می‌تواند کمک زیادی به شما بکند.
انواع کودهای مورد نیاز درخت زردآلو
برای درخت زردالو بهتر است از کودهایی استفاده شود که حاوی مقادیر مناسبی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم و عناصر میکرو هستند. این مواد مغذی برای رشد و نمو درخت زردالو ضروری هستند. همچنین کود هیومیک اسید و کود گوگرد برای درخت زردآلو به افزایش جذب عناصر غذایی و اصلاح pH خاک کمک می‌کنند. برنامه تغذیه درخت زردالو را می توان به سه روش انجام داد: چالکود، محلول پاشی، آبیاری. انواع کود مورد نیاز درخت زردآلو به این صورت می‌باشند:
1-کود دامی پوسیده (طبیعی و آلی):
استفاده از کودهای طبیعی پیوند دادن درخت با طبیعت بکر است. این کود ها به خاک و گیاه جانی دوباره میدهند. کود حیوانی برای درخت زردآلو از جمله بهترین گزینه‌ها برای تقویت خاک درخت زردآلوست. این کود علاوه بر تأمین عناصر غذایی، ساختار خاک را بهتر می‌کند و باعث نگهداری بهتر رطوبت می‌شود. همچنین کود مرغی برای درخت زردآلو غنی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم است و می‌تواند به عنوان یک منبع تغذیه‌ای مؤثر مورد استفاده قرار گیرد.
2-کود مرغی برای درخت زردالو
کود مرغی نسبت به دیگر کودهای دامی از نظر مواد غذایی غنی‌تر است. استفاده از این کود در نهال‌های زردآلو باعث افزایش قد و ارتفاع نهال، تعداد برگ‌ها، میزان کلروفیل و حتی وزن خشک برگ‌ها شده است.
این کود علاوه بر تأمین نیتروژن، فسفر، پتاسیم، گوگرد و روی، با افزایش ماده آلی خاک مثل هیومیک اسید، بهبود ساختار خاک و افزایش دسترسی عناصر برای ریشه، به رشد بهتر درخت کمک می‌کند.
یکی دیگر از مزیت‌های کود مرغی این است که فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک را بالا می‌برد و تولید هورمون‌های طبیعی مانند اکسین، سیتوکینین و جیبرلین را افزایش می‌دهد؛ هورمون‌هایی که نقش مهمی در رشد و جذب مواد مغذی دارند. به همین دلیل کود مرغی یکی از بهترین انتخاب‌ها برای تقویت باغ‌های زردآلو است.
بیشتر بخوانید: بهترین کود برای درختان میوه
3-کودهای NPK:
این نوع کودها ترکیبی از سه عنصر اصلی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) هستند که برای رشد کلی درخت، افزایش ریشه‌دهی و بالا بردن باردهی مفیدند. بهترین کود برای رشد درخت زردآلو کودهای NPK با درصدهای 20-20-20 ، 10-52-10 (فسفر بالا) ، 36-12-12 (پتاس بالا) و 30-5-15 می‌باشد.
4-کودهای پتاسیم دار:
پتاسیم یکی از مهم‌ترین عناصری است که می‌تواند کیفیت میوه زردآلو را تغییر دهد. وقتی درخت به مقدار کافی پتاسیم دریافت کند، قندهای بیشتری در میوه جمع می‌شود و در نتیجه طعم شیرین‌تر و خوشایندتری پیدا می‌کند. دلیل این موضوع به نقش پتاسیم در ساخت و انتقال کربوهیدرات‌ها و همچنین در فرایند تولید پروتئین‌ها برمی‌گردد.
از طرف دیگر، افزایش پتاسیم در بافت میوه باعث می‌شود اسیدهای آلی خنثی شوند و همین موضوع به کاهش اسیدیته میوه کمک می‌کند. در نتیجه زردآلو طعمی ملایم‌تر و دلپذیرتر پیدا می‌کند.
نکته جالب این است که پتاسیم نه تنها روی طعم، بلکه روی ارزش تغذیه‌ای میوه هم اثر دارد. زمانی که سطح پتاسیم کافی باشد و در کنار آن میزان نیتروژن کمتر استفاده شود، ترکیبات مفیدی مثل فنل‌ها و فلاونوئیدها در میوه بیشتر تولید می‌شوند. این ترکیبات خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و برای سلامتی مصرف‌کنندگان بسیار ارزشمند هستند.
کود پتاس بالا مانند کود سولفات پتاسیم، فسفیت پتاسیم و مونو پتاسیم فسفات میتوانند در این امر تاثیر‌گذار باشند.
بیشتر بخوانید: بهترین کود برای درخت انار
5-کودهای فسفر دار:
فسفر برای رشد و عملکرد درختان زردآلو ضروری است و می‌تواند رشد برگ‌ها و شاخه‌ها و عملکرد درخت را افزایش دهد. کودهای NPK منبعی مهم برای فسفر است. با این حال، در خاک‌های غنی، مصرف بیش از حد فسفر می‌تواند جذب سایر عناصر مانند منیزیم، آهن، روی و مس را محدود کرده و باعث عدم تعادل غذایی شود. نقش فسفر در بهبود کیفیت میوه عمدتاً از طریق کودهای ترکیبی NPK مشاهده می‌شود، و توجه به میزان فسفر در خاک و برگ برای حفظ سلامت درخت حیاتی است.
استفاده از کودهای فسفر‌دار مانند کود سوپرفسفات ساده یا کود سوپرفسفات تریپل می‌تواند کمک زیادی کند.
6- کودهای نیتروژن دار:
اوره دارای 46% نیتروژن است و برای تأمین نیاز نیتروژنی درختان مناسب است. زمان مصرف کود اوره برای درخت زردآلو معمولاً در اوایل بهار و پس از برداشت میوه توصیه می‌شود. همچنین کود نیترات کلسیم، کود مناسب برای درخت زردآلو می‌باشد.
7-کود نیترات کلسیم برای زردآلو:
کود نیترات کلسیم بیشتر در اوایل بهار مصرف می‌شود و تأثیر قابل توجهی بر رشد درخت و افزایش باردهی دارد. نیترات کلسیم علاوه بر کمک به رشد و اندازه میوه، باعث افزایش سفتی گوشت میوه نیز می‌شود. با این حال، یکی از نقاط ضعف آن کاهش میزان قند و مواد جامد محلول میوه در مقایسه با کودهای دیگر است. مصرف متعادل این کود می‌تواند برای باغدارانی که به دنبال تقویت سریع درختان هستند بسیار مفید باشد.
8-زئولیت:
زئولیت یک ماده معدنی طبیعی است که به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک در باغ‌ها استفاده می‌شود. مصرف زئولیت در باغ زردآلو باعث افزایش رشد درخت و بالا رفتن عملکرد میوه می‌شود.
از نظر کیفیت میوه، زئولیت باعث افزایش ترکیبات مفید مانند فنولیک‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها شده و همچنین سفتی گوشت میوه را بهبود می‌بخشد.
در برگ‌ها نیز مصرف زئولیت موجب افزایش عناصری مثل فسفر، کلسیم و منگنز می‌شود، هرچند ممکن است کمی باعث کاهش نیتروژن برگ گردد.
زئولیت همچنین به بهبود ساختار خاک کمک می‌کند، ظرفیت نگهداری مواد مغذی و pH خاک را افزایش می‌دهد و وقتی همراه با کودهای شیمیایی استفاده شود، به‌عنوان یک کود آهسته‌رهش عمل می‌کند.
9- کود آهن:
در خاک‌های آهکی، درخت زردآلو ممکن است دچار کمبود آهن شود که خودش را با زرد شدن برگ‌ها نشان می‌دهد. برای این مشکل، می‌توان از کود کلات آهن به صورت محلول پاشی یا به شکل کود خاکی استفاده کرد.
10- کودهای میکرو یا ریز مغذی‌ها:
درخت زردآلو برای باردهی خوب، به مقدار کمی از عناصر ریز مغذی (مثل بور، روی، منگنز، منیزیم) نیاز دارد. کمبود روی و بور می‌تواند باعث ریزش گل‌ها و کم شدن میوه شود.
11- کود زیستی و میکروبی:
این کودها مانند کودهای حاوی باکتری‌های مفید یا قارچ مایکوریزا باعث بهبود جذب عناصر غذایی از خاک می‌شوند و سلامت خاک را افزایش میدهند. در باغ‌های ارگانیک بسیار کاربرد دارند و به تدریج باعث افزایش عملکرد درخت می‌شوند.
بیشتر بخوانید: بهترین کود برای رشد سریع نهال
زمان‌بندی مصرف کودها
درخت زردآلو برای رشد مناسب، باردهی بالا و مقاومت در برابر تنش‌های محیطی نیازمند تغذیه‌ای اصولی و زمان‌بندی شده است. در ادامه، برنامه‌ای فصلی و کاربردی برای مصرف انواع کود مخصوص درخت زردآلو ارائه شده که می‌تواند راهنمایی مناسب برای باغداران باشد:
پاییز (مهر تا آذر) – تقویت خاک پیش از خواب زمستانی: استفاده از کود دامی کاملاً پوسیده در این فصل توصیه می‌شود، زیرا به بهبود بافت خاک، افزایش حاصلخیزی و ذخیره تدریجی مواد مغذی در طول زمستان کمک می‌کند روش مصرف به این صورت است که در اطراف طوقه و در ناحیه ریشه درخت پخش شده و با خاک مخلوط گردد.
اواخر زمستان تا اوایل بهار (بهمن تا فروردین) – آغاز فصل رشد: در این فصل از کود NPK متعادل مانند کود 20-20-20 به صورت چالکود یا محلول پاشی استفاده گردد. همچنین مصرف کود فسفر بالا مانند سوپرفسفات ساده یا تریپل در این بازه زمانی همراه با خاک در چالکود مفید خواهد بود.
بهار (فروردین تا خرداد) – رشد رویشی و تشکیل میوه: در این فصل از کودهای ریزمغذی (بور، روی، منگنز) به صورت محلول‌پاشی روی شاخ و برگ درخت استفاده شود. همچنین در صورت مشاهده علائم کمبود آهن مانند زردی برگ‌ها، مصرف کود آهن برای درخت زردآلو توصیه می‌شود. این کود به صورت محلول پاشی یا آبیاری در ناحیه ریشه انجام می‌شود.
تابستان (خرداد تا شهریور) – رشد میوه و رسیدگی: در این فصل از کود پتاس بالا مانند سولفات پتاسیم به صورت آبیاری یا محلول پاشی در چند نوبت با فواصل زمانی مناسب استفاده گردد.
پایان تابستان تا پاییز (شهریور تا مهر) – بازسازی و آماده‌سازی برای فصل سرد: در این فصل از کودهای زیستی و میکروبی به صورت چالکود یا همراه آبیاری استفاده می‌شود.
نکات تکمیلی:
- انجام آزمون خاک پیش از شروع برنامه کوددهی توصیه می‌شود تا نوع و مقدار نیاز غذایی درخت مشخص گردد.
- درختان جوان نیاز کمتری به کود دارند؛ در مقابل، درختان بالغ و بارده به تغذیه‌ی منظم‌تری نیازمندند.
- بعد از مصرف کود، آبیاری الزامی است تا جذب مواد مغذی از طریق ریشه انجام شود.
- از کوددهی در شرایط خشکی شدید یا دمای بسیار بالا خودداری گردد.
سخن پایانی
تغذیه صحیح و اصولی درخت زردآلو، نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت درخت، افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه دارد. انتخاب کود مناسب در زمان مناسب، نه تنها باعث رشد متعادل و باردهی بهتر می‌شود، بلکه از بروز بیماری‌ها و کمبودهای تغذیه‌ای نیز جلوگیری می‌کند. با توجه به شرایط اقلیمی، نوع خاک و مرحله رشد درخت، بهره‌گیری از ترکیبی هوشمندانه از کودهای آلی، شیمیایی و ریزمغذی‌ها می‌تواند تضمین‌کننده تولید محصول خوب باغ زردآلو باشد. برای دستیابی به بهترین نتایج، انجام آزمون خاک، مشاوره با کارشناسان کشاورزی و خرید کود از سایت‌های معتبر مانند سایت تأمین نهاده ایران توصیه می‌شود.
سوالات متداول
1.
چه نوع کودی برای
رشد اولیه درخت زردآلو مناسب است؟
کودهای نیتروژن‌دار
مانند اوره یا
NPK با نیتروژن بالا
برای رشد برگ و شاخه مناسب هستند.
2. برای
تقویت گلدهی و تشکیل میوه زردآلو چه کودی توصیه می‌شود؟
کودهای فسفر بالا مانند کود 10 52 10 به همراه ریزمغذی‌هایی مانند بور و روی توصیه می‌شود.
3. برای درشت
شدن و بهبود طعم میوه زردآلو چه کودی استفاده کنیم؟
کودهای پتاس بالا مانند
سولفات پتاسیم یا
NPK با نسبت 36 12 12 مناسب هستند.
4. در چه فصلی نباید کود نیتروژن‌دار
زیاد استفاده شود؟
در تابستان و هنگام
رسیدگی میوه نباید نیتروژن زیاد مصرف شود تا کیفیت میوه کاهش نیابد.
5. درختان زردآلو به چه ریزمغذی‌هایی
بیشتر نیاز دارند؟
درخت زردآلو معمولاً به
روی، بور، آهن و منگنز نیاز بیشتری دارد.